Ve yerer hükümeti. Ya diğer kahramanlar, onlara ne diyeceğiz? Roman ve Film kahramanlarından yola çıkarak, şu kişi "gizli" bilmem neymiş denebilse ne olur?
Öğle yemeğindeydi, "Kanserim Haydar'ım, yeni romanını gönder de okuyayım..." Çok duygulandım.
Nihat Tuna ordudan atılma eski bir subaydı. Özel hayatını pek bilmezdim, ama her daim güzel şeyler yazarak beni destekledi. Hep yalnızlığımın yanında oldu. Gurbet kültür çölüdür, Edward Said'in deyimiyle nefret yüklüdür. Bu çölde hayal kurarak yurt edinmemde Nihat Tuna'nın büyük katkısı oldu.
İletişim Yayınlarından çıkan Dersim ile ilgili neredeyse bütün dosyalarda emeği oldu.
Ona,
Berfin Jêle`nin Zazaca şiir yazma hikâyesi 1991 yılında Türkiye’yi terk etmesiyle başlar. 1980 darbesinde tutuklanan Jêle bir süre hapis kalır. Dönemin pek çok devrimci kadını gibi o da geride iki çocuğunu bırakarak ülkesini terk eder. Asılnda onun Zazaca serüveni çocuklarını ana dilinde arama özlemiyle başlar. Jêle daha sonra çocuklarına kavuşsa da, ana diline kavuşmamanın hasretini şiirlerinde sürdürür. Berfin Jêle’nin hali hazırda okurla buluşmuş iki şiir kitabı var.
insan sadece feda olmak, yanmak, dava uğruna kurban olmak için vardır. Kırk yıldır, silahlı insan sevmeyi öğretiyoruz çocuklara. Hepimiz kırk yıldır, cellat ile kurbanın kulağımıza fısıldadığı, ruhumuzu kemirdiği bu acıyla büyüyoruz...
“Namlular çiçek açmıyor[1]”
Bundan bir süre önce Kamer Genç’in ölümü üzerine BirGün gazetesinde bir makalem yayınlandı. Bu makalede, Kamer Genç'e dair bir cezaevi anımı ve onun hemşerileri ile kurduğu ilişki biçimini yazdım.
Bu kanlı gelenek bu topraklarda hep vardı. Bu görüntülere bakarken, sanki 1915'e üç gün kalmış gibiyiz,
Sanki Madımak'ı izliyoruz gibiyiz.
Ve sanki 6-7 Eylül'ün sabahına son gecenin sabahındayız.. baltalar bilenmiş, kılıçlar kınlarından çekilmiş ve kim hangi mahalleyi tarumar edecek çoktan bellirlenmiş gibi..
Kürt ve Türk'ün bin yıllık İslam kardeşliği dünyanın en kanlı sokak savaşıyla son buluyor....
Aleviler Şamandır, diyenlerin buna dair gönülleri hoş edecek bir cevapları yoktur, ama ideolojiyi hoş edecek ikinci cümleleri vardır. Ve Aleviler Şamandır dedikten sonra derler ki; Aleviler çağdaştır, kadınlarının başını örtmezler, bunun içinde Atatürk’ü severler! Gök Tanrı denen Tengre, toprak ana Ötüken gider ve onların yüce tahtlarına Atatürk’ü oturturlar. Halka tamamlandı mı, tamamlandı, Alevilik eşittir Atatürkçülük gibi gösterildi mi gösterildi. Ama insanın “hayda!” diyesi gelir.
Neler anlatılmazdı ki, ağaçlara bez ve çaput bağlamayı Orta Asya Şaman boylarına bağlayan, ne bileyim, kurşun dökmeler, ay görüldüğünde niyaz etmeler, Amerikalıların “knock on the wood” diyerek aynen bizler gibi elini kulağına götürüp üç kez tahtaya vurmalar dahi Şamanizm’e bağlanır ve şöyle denirdi: “Aha işte Aleviler öz be öz Şaman’dır, öyleyse Türk.” Hal böyle olunca, bizim ilk mektep gören ağabeylerimiz de bu furyaya epeyce kendini kaptırdı. Anne babasını ikna etmeye çalışan niceleri çıktı.
Gregor Samsa bir sabah uyandığında, bir böceğe dönüştüğünü gördü. Şaka maka değildi, bir böcekti. Gregor gezginci bir pazarlamacının en gözde işçisiydi. Baba borçluydu. Gregor’un hayatı işle ev arasındaydı, boğuluyordu.
Ve üstelik zaman Birinci Dünya Savaşı öncesinin Prag’ı, yani ideolojilerin çıldırdığı, aklın insana üstün geldiği, toplumun kamplara bölündüğü, ne bileyim mesela devasa binaların dikildiği, o binalar yükseldikçe insanın küçüldüğü bir zaman dilimiydi; Franz Kafka Gregor Samsa’yı bir böcek yapmayacaktı da ne yapacaktı?
Zalimlerin tahtını yıkan bir büyücü vardı,
Bizim ellerde Anavarza kayalığının dibinde
Hemite denen küçük bir köyde...
Ölmüş dediler...
Anlatı bir masal dünyasıdır, tanrısallık ile varlık arasında gidip gelir. Benim Yaşar Kemal’im, masallardaki gibi yarı tanrı yarı insandı. Neden mi?
Felsefe diliyle söylemem gerekirse, ben edebiyatta metaforik göndermenin nasıl canlı fabla döndüğünü ilk onda fark ettim de ondan.
Onun romanlarındaki canlığın esas nedeni buydu.
