Makale

 
Kızılbaşlıkta tanrı yerine insanı yüceltme, ana, güneş, ateş, su ve toprağı temel almak, Poloteist doğacı dinsel inançlardan gelen bir kültürdür. Doğacı inançlar tek tanrıcı dini inançlar gibi radikal, yobaz, gerici ve bağnaz değildir, olamazlar da. Pir Sultan Abdal’ın Kızılbaşlığı ve Şiiliği bu temel gerçeklere göre değerlendirilmelidir.
 

Edilgenliğin Alevilere derin etkisi sonucunda, kendilerini kabul etmeyen düşünce ve öncülere sahiplenmeleri, içine düştükleri boşluğu doldurma psikolojisidir. Kime, neye inanılıp inanılmayacağına bakılmadan, birazcık duygularını okşayan kişilere sorgusuzca bağlanmayı, Aleviler marifet, evrensellik görmekteler. Halbuki öz değerleriyle öncüsünü yaratmayan toplulukların evrenselliği söz konusu olmayacağı gibi, bu tarz anlayışlara kimse itibar dahi göstermiyor. Kendisi olunmadan evrensellik gibi üst kültürel kavramları sahiplenmek, daha ağır sonuçlara yol açmaktadır.

Oysa 12 İmamlarda olduğu gibi Nesimi’nin inanç, ibadet ve kültürüyle, Alevilerin inanç, İbadet ve de kültürleri birbirine tamamen zıt, ayrı dünyalardır. Nesimi’nin biyografisi incelendiğinde, bu gerçek daha net görülebiliyor. Şii İslam kurallarına inanıp ibadet eden Arap, Azeri ve Farsların, Nesimi gibileri her türlü yüceltmeleri, Nesimi’nin inanç, yaşam pratiğiyle tamamen aynı olduğundan, bu halklar dinsel bakımdan kendilerince doğru olanı yapıyorlar.