Şiir Nedir? Şiir Çeşitleri ve Kavramlar

Necmettin Yalçınkaya kullanıcısının resmi

Edebiyatçıların ortak ve kesin bir tarif üzerinde anlaşamadıkları şiir, dilin ve nazmın şahsi ve üstün bir zevkle kullanılmasından meydana gelen bir sanat eseridir. Dış görünüş olarak, mısralardan ve mısra kümelerinden meydana gelir. Şiir üzerine, çok şey söylenmiştir. Bunların hepsi şiirin bir tarafını ele alan ve ön plana çıkaran sözlerdir. Ama hiçbiri tek başına şiiri tamamıyla kavrayan ve açıklayan ifadeler olamamıştır. Misal olarak:

"Şiir, nesre çevrilmesi mümkün olmayan nazımdır." Ahmed Haşim

"Şiirin kötüsü veya
orta hallisi için kurallar, ustalıklar bir ölçü olabilir. Ama iyisi, yükseği, harikuladesi aklın kurallarını aşar." Montaiqne

"Şiir, hem at, hem dizgindir (İlham ve ustalık); Atsız dizgin, dizginsiz at değildir." Tristan Dereme

"Şiirin ilkesi, insanın
üstün bir
güzelliği özlemesidir. Bu ilke, bir coşkunlukta, bir ruh taşkınlığında kendini
gösterir. Bu coşkunluk, aklın yoğurduğu hakikatin dışındadır." Baudlaire

"Şiir, öyle ayrı bir dildir ki, başka hiçbir dile tercüme olunmaz. Hatta
yazılmış göründüğü dile bile..." Jean Cocteau

"Şiirde
güzellikten başka gaye aramam." Cenap Şahabettin

"Şiir, nesirden bambaşka bir hüviyettedir. Şiir duygusunu lisan haline
getirinceye kadar yoğurmak, onu çok toplu bir madde haline sokmak, o kadar ki, mısra güya hissin ta kendisi imiş gibi okuyucuya samimi bir vehim vermek, işte bunu özlüyorum." Yahya Kemal

"Şiir, kelimelerle
güzel
şekiller kurmak
sanatıdır." Cahit Sıtkı Tarancı

Her
güzel şiirde yüce
hayaller,
sağlam
fikirler, derin duygu ve
düşüncelerin yanısıra bütün bunların mümtaz bir söyleyişle dile
getirilmesi demek olan şi'riyet de bulunur. Şi'riyet; nesir de üslup ne ise, şiirde odur. Şiir gücü de denilebilir. Bu, açıkca izah ve tam tarif edilemez. Bir şiir okunurken
hissedilir.

Şiirin bir dış görünüşü, bir de özü vardır. Dış görünüşe biçim, öze muhteva denir. Bu
bakımdan bir şiir biçim ve muhtevası olmak üzere iki
bakımdan
incelenir.

Biçim bakımından incelemede:

a. nazım şekli,

b. kafiye,

c. vezin,

d. dil hususları incelenir.

Muhteva bakımından ise:

a. iç ahenk (şiirin her mısrasındaki seslerin
uyumu, haf tekrarları, benzer sesler ile vezin ve kafiyelerin kullanılışındaki ustalık),

b. mecazlar,

c. tema (bir şiirdeki temel duygu ve
düşünce öğeleri; konu)
incelenir.

ŞİİR İLE İLGİLİ KAVRAMLAR - TANIMLAR

Şiiri düz
yazıdan ayıran ölçü, mısra, ahenk gibi unsurlar vardır.

Nazım (şiir) biçimindeki
yazılara "manzum"; Nazım parçalarına da "manzume" denir.

Nazım Birimi: Şiiri oluşturan mısra kümelerine nazım birimi denir. Dörtlük,bend,beyit...

Mısra (Dize): Ölçülü ve anlamlı, bir satırlık nazım birimidir.

Beyit (İkilik): Aynı ölçüde olan ve anlamca bir bütünlük oluşturan ve iki dizeden oluşan nazım birimidir.

Ölçü (Vezin): Şiirde dizelerin hece sayısına veya hecelerin ses değerine göre bir
uyum içinde olmasıdır.

Hece Ölçüsü: Şiirde dizeleri oluşturan sözcüklerin hece sayılarının eşitliğine dayanan ölçüdür. Hece ölçüsüyle
yazılmış dizeler okunurken belli yerlerde durulur.Durulan bu yerlere "durak" denir. Durak sözcüğün sonunda
yer alır.

Aruz Ölçüsü: Dizelerdeki hecelerin uzunluk ve kısalığına göre, açık ya da kapalı oluşuna göre
düzenlenmesidir.Kısa heceler nokta (.) uzun heceler çizgi (-) ile
gösterilir.

Serbest Ölçü: Bu ölçüde hecelerin sayısı ya da uzunluğu kısalığı dikkate alınmaz.

İmale: Aruz kalıbına uydurmak için kısa hecenin uzun sayılmasıdır.

Zihaf: Uzun heceleri kısa okumaktır.

Bütün edebi
yazılar gibi şiirler de konularına göre 4 grupta toplanır.

ŞİİR TÜRLERİ – ŞİİR ÇEŞİTLERİ

LİRİK ŞİİRLER:
Fikirden ziyade duyguya hitap eden ve estetik heyacan uyandıran şiirlerdir. Lirik şiirlerde bir içlilik ve bir coşkunluk vardır.

EPİK ŞİİRLER:
Konusu savaş, kahramanlık, yiğitlik. vatan sevgisi olan şiirlerdir. Hamasi, kahramanlık, destani şiirler de denir. Yahya Kemal Beyatlı'nın akıncı şiiri buna güzel örnektir.

DİDAKTİK ŞİİRLER: Bir şey öğretmek, bir bilgi vermek maksadıyla yazılmış şiirlerdir.

PASTORAL ŞİİRLER: Kır ve çoban hayatıyla çıplak tabiat güzelliklerini göstermek ve içimizde bunlara karşı bir sevgi uyandırmak maksadıyla yazılmış şiirlerdir.

SATİRİK ŞİİRLER: Hayatın kusurlu taraflarını ortaya koymak için yazılmış yergi şiirleri.

Yazar Umut GELOĞLU

Tags:

şiir

umut

türleri

pastorel

Kategori:

Yazım Kuralları

ANASAYFA

GÜNCEL

Makale

ANILAR

ÖYKÜ

ŞİİR

SÖYLEŞİ

KİTAP TANITIMI

Yazarlar

Bloglar

Arama formu

Şiir Nedir? Şiir Çeşitleri ve Kavramlar

Bunları Okudunuz mu?

Hapishane Edebiyatı

Konuk Yazarlar

Arama formu

Arama formu

Buradasınız

Şiir Nedir? Şiir Çeşitleri ve Kavramlar

Bunları Okudunuz mu?

Hapishane Edebiyatı

Konuk Yazarlar