"Pir Sultan Abdal gerçeğini doğru anlamak için süreçle -buna dönemin koşulları da denilebilir- doğru ilişkilendirmek gerek. Bu yaklaşım, olayların nesnel kavranışı açısından sağlam bir temele oturtulması, olayın çok yönlü ve derinlemesine çözümlenmesi anlamına gelir. Bunun için dönemin toplumsal yapısını -toplum-düzen ilişkilerini- doğru okuma/kavrama, doğru yorumlama ve anlamlandırma büyük önem taşımaktadır. Pir Sultan’ın karanlıklarda kalmış ya da yeterince bilinmeyen yaşamı ve kendisini çevreleyen koşullar -kısa bir tanımlamayla Pir Sultan gerçeği- bir bakıma Osmanlı’nın gizli tarihidir. Pir Sultan gerçeğini çözmenin, bu anlamda Osmanlı’nın gizli tarihini çözmek anlamına geldiğini söylemek mümkün. Yani bir başka deyişle Pir Sultan gerçeğini kavramak, aynı zamanda Osmanlı sisteminin gizlenen yüzünü anlamak, karartılan geçmişi aydınlatmak ve kendi tarihiyle yüzleşmek anlamına gelir. Döneme ilişkin bu gizli tarihin ve toplumsal olaylara temel oluşturan sistemin yapısal özelliklerinin her nedense -bilinçli ya da bilinçsiz- hep atlandığı, görmezden gelindiği veya önemsenmediği görülmektedir. Bu açıdan, çalışmamızda açıklamasını yapmaya çalıştığımız konular, en azından bu gizli tarihin ve sistemin yapısal özelliklerinin aydınlatılmasına yönelik bir çalışma olarak da düşünülebilir. Tarihin karanlıkta kalmış tozlu sayfaları aralandığında ve olaylar, sorgulayıcı bir bakış açısıyla nesnel bir temele oturtulduğunda, sorunları gerçek boyutlarıyla kavramak ve çözmek kolaylaşacaktır..." Ali Haydar AVCI - Osmanlı Gizli Tarihinde PİR SULTAN ABDAL ve Bütün Deyişleri...
