Madde 502: M.S.1. yüzyılda yaşamış Romalı Plinius’un Naturalis Historia (Doğa Tarihi) adındaki kitabına bugünden bakıldığında olmadık ilginçliklerle karşılaşırız. Plinius iyi bir hikaye uydurucusudur.
Madde 503: Plinius, “Kel kafayı fare dışkısıyla ovmak saçları yeniden çıkartabilir”, “Boğulan erkeklerin vücutları suda sırtüstü, kadınlarınki ise sanki doğa onların şerefini kurtarmak, onları utançtan esirgemek istermiş gibi yüzükoyun yüzer” ve halen kullanımda olan “Deve kuşlarının korktukları zaman başlarını gömerek saklanırlar” biçimindeki saçmalıkları doğruymuş gibi yazmıştır.
Madde 504: Zamanında Francis Bacon da Plinius’un Naturalis Historia’sı için “Ağırbaşlı türden bir zeka gerektiren doğa biliminin itibarına zarar veren, sınanmamış, daha da kötüsü alenen gerçek dışı, uydurma hikayelerle dolu” demiştir.
Madde 505: 1500’lerin sonlarına doğru İtalyan Giovanni Maria Bonardo tarafından “Dünyanın Zenginlikleri” yazılmıştır. Bu eser 1601 tarihinde İngilizce’ye çevrilmiştir. Belli ki Shakespeare de bunu okumuştur. Zira Othello’da bu kitapta yer almış tuhaf iddialar yer almıştır.
Madde 506: Gürsel Aytaç’ın Phonenix’ten çıkan “Yaratıcı Yazarlardan Eleştiriler”de Peter Handke’den alıntı yapar: “Genel olarak ortaya çıkıyor ki sanatsal (bir metod zaman içinde tekrarlana tekrarlana gittikçe değersizleşiyor ve sonunda eğlencelik sanatta, sanat ticaretinde reklam ve iletişim kurumunda iyice otomatize oluyor. Bugünlerde birçok tefrika romanlar düpedüz iç monolog metoduyla iş görüyor, bir sürü yazar da film kesidi metoduyla çalışıyor. “Tüketile tüketile aynılaşmış biçimlere dönüşmüş sanatsal yöntem banalleşmeye işaret eder.
Madde 507: Handke buna karşı yapılması gerekene şöyle açıklama getirir: “(Önemli olan) gerçeklik kalıplarının yardımıyla kendi gerçekliğinin üzerine yeni sonuçlara ulaşmak[tır]: [Yani] otomatik olarak yeniden üretilmiş bir metodu tekrar üretken hale getirmek. Bir sonraki çalışma da doğal olarak başka bir metod gerekecektir.”
Madde 508: İnsanlığın mirası olan bazı yapıtların çağlara meydan okuyarak günümüze yetişmiş olması tesadüflere dayanır. Lao Tzu’nun Tao Te Ching [Yolun ve Gücün Klasiği] kitabı da bunlardan biridir. Lao Tzu’nun kitabı geleneksel Çin tarihindeki ilk felsefi çalışmadır. Onun için günümüze ulaşmış olması sevindiricidir.
Madde 509: Anlatıya göre Lao Tzu, Çin’de yaşamaktan memnun olmadığından ülkesini terk etmek için yola koyulur. Sınırdan geçiş yaptığı esnada bir sınır muhafızı onu tanır. Muhafız, “Bildiklerini yazmadan seni sınırdan geçirmem” demiş. Bunun üzerine Lao Tzu birkaç hafta içinde parşömene Tao Te Ching’i yazıp Muhafıza teslim eder. Ardı sıra bindiği mandasıyla Çin’den Batıya doğru yolculuğunu sürdürür. O muhafız mevcut eseri de muhafaza ederek günümüze ulaşmasına yardımcı olmuştur.
Madde 510: Ursula K. Le Guin de Tao Te Ching’ten oldukça etkilenenlerden olmuştur. Tao Te Ching için Le Guin şöyle demiştir: “Büyük dini metinler arasında en sevilesi olanıdır; eğlencelidir, keskindir, mütevazidir, durdurulamaz bir taşkınlığı, tükenmez bir yenileyiciliği vardır. Tüm derin kaynaklar arasında suyu en berrak olanıdır. Aynı zamanda benim için en derin kaynaktır.” Nitekim Le Guin’in eserlerinde de Tao Te Ching’in felsefesinden derin izler vardır.
Devam Edecektir!
Ayhan KAVAK
Ereğli Yüksek Güvenlikli Hapishanesi B-1-18 Ereğli/KONYA
Karikatür: M. Enes Tunç. Diyarbakır hapishanesi
