Ayhan Kavak
DUVAR YAZISI EDEBİYAT KAYINTISI
52
Madde 511: Federico Garcia Lorca İspanya’da falanjistlerce Granada’da kurşuna dizilerek katledildiğinde 38 yaşındaydı (19 Ağustos 1936). Bir gün sonra cenazesi bulunur. Lorca vasiyeti doğrultusunda çok sevdiği ve üzerine şiir yazdığı gitarıyla defnedilir. Eğer katledilmemiş olsaydı, o gün Madrid’te Şili konsolosu olan Pablo Neruda ile görüşecekti.
Madde 512: Neruda bu konuda şöyle der: “… Federico ile sirkte buluşmak için bir saat kararlaştırdık. Maskeli mağara insanlarının dehşet ve gaddarlık dolu mücadelelerini seyredecektik. Fakat Federico kararlaştırdığımız yere gelmedi. O saatlerde ölüme giden yolculuğuna başlamıştı. Bir daha birbirimizi görmedik. Başkalarıyla buluşmak zorunda kalmıştı o akşam! Şiirlerimi değiştiren İspanya İç Savaşı benim için bir şairin ölümüyle başlar.”
Madde 513: Neruda 1934 yılında konsolos olarak İspanya’ya atanmıştı. Birçok sanatçı ve yazarla dostluklar kurmuştu. İspanya İç Savaşı için; “Bir milyon ölü İspanyol! Bir milyon sürgün. Sanırım bu kanlı diken hiçbir zaman insan vicdanından çıkmayacaktır.” der. Neruda, İspanya Cumhuriyetçilerinin yanında olduğundan sonradan konsolosluktan alınmıştır.
Madde 514: 1973’te Faşist Pinochet Diktatörlüğü esnasında Sosyalist Devlet Başkanı Allende çatışarak hayatını kaybeder. Aynı günlerde Neruda da bir giz perdesi içinde hayatını kaybetmiştir. Kimileri kanserden dese de genel kanı darbecilerin zehirledikleri yönündedir.
Madde 515: Binlerce insan katledilmişti Şili’de. Katliam yerlerinden biri de Santiago’daki Nacional Stadyum’uydu. Orada gitarıyla özdeşleşmiş Victor Jara da vardı. Jara tıpkı Lorca gibi gitarını çok severdi. Şarkıları direnç güllerine yadigâr kaldı.
Madde 516: Yeni Şili Şarkısı hareketinin kurucularından olan Victor Jara, eğitmen tiyatro yönetmeni, şair, şarkıcı, şarkı yazarı ve devrimciydi. “O yürekli olan şarkı/Her zaman yeni kalacak” diyendi. Jara, Nacional Stadyum’da bir daha gitar çalamasın diye önce elleri kırılır ve ardından 44 kurşun sıkılarak katledilir.
Madde 517: Jara’nın Manifesto adlı şarkısının sözleri şöyledir: “Ne türkü söyleme aşkımdan/Ne de sesimi dinletmek için değil/Bunca türkü söylemem/Benim namuslu gitarımın sesi/Hem duygulu hem de haklıdır/Dünyanın yüreğinden çıkar/Bir güvercin gibi kanatlı/Kutsal su gibi şefkatli/ Okşar gitarım öleni ve yiğidi/Şarkım amacına kavuşur/Violetta’nın dediği gibi/Pırıl pırıl coşkulu durmak bilmez/Ve bahar kokan bir işçidir/Gitarım ne zenginlerin gitarıdır/Ne de başka bir şeyin/Şarkım bir yapı iskelesidir/Ulaştırır bizi yıldızlara/Katıksız gerçekleri şarkısında/Söylerken bir insan ölmek pahasına/Anlamını bulur o şarkı damarlarında atarken/Şarkım ne gelip geçici övgüler dizer/Ne de başkalarına ün katar/Yoksul ülkemin kök salmıştır toprağına/Orada her şeyin bittiği ve başladığı yerde/Söylerim o her zaman yiğit ve derin/Sonsuza dek yeni olacak şarkıyı.”
Madde 518: Galeano’nun “Ve Günler Yürümeye Başladı”sında okumuştum. Şili milli takımı o dönemlerdeki Sovyetler Birliği ile Dünya Kupası için önemli bir maç yapacaktı. Pinochet o maçın Nacional Stadyum’da oynanmasına karar verdi.
Madde 519: Tabii Jara gibi katledilenlerin dışında, o stadyumda binlerce tutsak bulunuyordu. Tutsaklar acilen stadyumdan başka yerlere nakledilir. Stadyumu inceleyen futbol otoriteleri sahayı ve mükemmel çimleri görünce –dökülmüş kanı görmediler- maçın orada oynanmasına onay verdiler.
Madde 520: Katliamla özdeşleşen o stadyumdan yayılan kan kokusu nedeniyle Sovyetler Birliği orada oynamayı reddeder; sahaya çıkmaz. 18 bin taraftar vardı ve sadece Şili takımı sahaya çıkar. Dönemin Şilili oyuncusu Francisco Valdés’in boş kaleye attığı golün ardından alkışlar yükselir. Derinden yayılan acıları örtemedi o alkışlar.
Devam Edecek
Ayhan KAVAK
Ereğli Yüksek Güvenlikli Hapishanesi
B-1-18
Ereğli/KONYA
